Με αυτό το ερωτικό θρίλερ ο Ολλανδός σκηνοθέτης Paul Verhoeven κατάφερε να ξαφνιάσει κοινό και κριτικούς σε παγκόσμια κλίμακα, πράγμα που το είχε επαναλάβει και σε παλιότερες ταινίες του, με πιο χαρακτηριστική το Turks fruit.

Εδώ, ο Verhoeven μπορεί και χρησιμοποιεί στο έπακρο (αλλά και με την κατάλληλη δοσολογία) όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να συνθέσουν ένα τόσο επιτυχημένο ερωτικό θρίλερ. Το κυριότερο από αυτά τα στοιχεία που επικρατεί είναι η σκοτεινή ατμόσφαιρα ιδίως στα εσωτερικά πλάνα. Άλλο στοιχείο είναι το πρωταγωνιστικό καστ που απαρτίζεται κυρίως από τρεις εμφανίσιμους ηθοποιούς που σε συνδυασμό με τις υπέροχες ερμηνείες κάνουν την ταινία ανατριχιαστικά γοητευτική. Ο έντονος ερωτισμός παίζει κι αυτός κυρίαρχο ρόλο στην ταινία με την κάμερα να μας δείχνει soft ερωτικές σκηνές χωρίς καμία αιδώ. Αυτό άλλωστε είναι και το στοιχείο που μας ξαφνιάζει και μας δίνει τροφή για συζήτηση, ειδικά αν το δούμε με παρέα. Πέρα από τον ερωτισμό, ο Verhoeven μας δείχνει την αποστροφή του στον καθολικισμό και μας παρουσιάζει συχνά ιερόσυλες σκηνές με πιο χαρακτηριστική αυτή που ο πρωταγωνιστής έχει ερωτικές φαντασιώσεις και βλέπει τον Εσταυρωμένο όπου στη θέση του βρίσκεται ο εραστής του να φοράει ένα προκλητικό κόκκινο εσώρουχο. Άλλη ιερόσυλη σκηνή είναι αυτή όπου οι δύο άντρες ετοιμάζονται να κάνουν στοματικό έρωτα μέσα στο νεκροταφείο. Σκηνές όπως αυτές, σίγουρα θα προκαλέσουν την αγανάκτηση στους πιο ευσεβείς θεατές… Όσο προχωράμε προς το τέλος ένα άλλο στοιχείο που κάνει πιο έντονη την εμφάνισή του είναι το μεταφυσικό. Αυτό, αν και υπάρχει από την αρχή της ταινίας, ο σεναριογράφος θέλησε πολύ σοφά να το αφήσει να κορυφωθεί στο τελευταίο μέρος της ταινίας μέχρι το φινάλε, το οποίο είναι δύσκολο κανείς να ξεχάσει.

Η ταινία ακολουθεί μια επιτυχημένη συνταγή, όπου ο σκηνοθέτης θα χρησιμοποιήσει ξανά στο «Βασικό Ένστικτο», στο οποίο όμως δεν θα εστιάσει τόσο στην μεταφυσική του δομή, αλλά κυρίως στο αστυνομικό ψυχολογικό μυστήριο. Έχοντας ως κύριο κορμό μία αινιγματική famme fatale και έναν προβληματισμένο άντρα ως θύμα και υποχείριό της, οι δύο ταινίες μοιάζουν πολύ μεταξύ τους, αλλά συγχρόνως διαφέρουν σε πολλά σημεία.

Ακόμη και σήμερα «Ο 4ος άνθρωπος» παραμένει μία σύγχρονη ερωτική ιστορία, που καταφέρνει να κρύψει την παλαιότητά της χάρη στο διαχρονικό τρόπο που μας παρουσιάζεται.

Δεν είναι αυτή η ταινία που τον έκανε διάσημο τον Verhoeven, είναι όμως αυτή που του έδωσε το εισιτήριο για μετάθεση στο Holywood. Μια μετάθεση που κράτησε περίπου 20 χρόνια, μέχρι που το 2006 επέστρεψε στα πάτρια εδάφη, δηλαδή στην Ολλανδία, όπου και συνέχισε τη σκηνοθετική του καριέρα.

Ο «4ος άνθρωπος» είναι μια ταινία που άφησε το δικό της αποτύπωμα στον χώρο της έβδομης τέχνης και είναι άξια της προσοχής μας.

Βαθμολογία: 4/5

Χρήστος Καλκάνης