Το δείπνο του βοσκού (2020)

Σύνοψη

Ένας καλοκάγαθος βοσκός θα ακούσει το κήρυγμα του Ιερέα του χωριού, για τον ίσιο δρόμο που πρέπει να ακολουθούν οι πιστοί και πως αν δεν λοξοδρομήσουν ποτέ, θα βρουν τον Παράδεισο και θα συναντήσουν τον Θεό. Ο απονήρευτος βοσκός (Μαυρογένης), που δεν γνωρίζει τίποτα για Θεό και Θρησκείες, παίρνει τοις μετρητοίς τα λόγια του Ιερέα και ξεκινάει ένα ταξίδι, βαδίζοντας συνέχεια ίσια, έχοντας την εντύπωση ότι πράγματι θα βρει τον Παράδεισο. Θα συναντήσει αρκετά εμπόδια στον δρόμο του αλλά και θαυματουργικές εμφανίσεις. Λίγο πριν καταρρεύσει από την πείνα και την κούραση, θα τον περιμαζέψουν σε ένα Μοναστήρι, όπου εκεί θα λάβει την απάντηση στην αναζήτησή του. Κάτι αναπάντεχο περιμένει όμως τόσο τον βοσκό όσο και τον Ηγούμενο της Μονής…

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

9 Βραβεία στο Φεστιβάλ Φλωρεντίας:

• Καλύτερης Ταινίας
• Καλύτερου Παραγωγού (Κωνσταντίνος Γουργιώτης)
• Καλύτερης Φωτογραφίας (Γιάννης Κασσής)
• Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Καλύτερης Διεύθυνσης Παραγωγής (Κωνσταντίνος Γουργιώτης)
• Καλύτερων Κουστουμιών (Ζήλη Στραβόλαιμου)
• Καλύτερου Μοντάζ (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Τιμητικό Βραβείο Make up και Hairstyling (Μαριλένα Παπαβασιλείου, Άρης Βερέμης, Έφη Τσίμπη, Κωνσταντίνος Σαββάκης)
• Τιμητικό Βραβείο Ηθοποιού (Κωστής Σαββιδάκης)

7 Βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ του Μιλάνο:

• Πρωτότυπου Σεναρίου (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Κουστουμιών (Ζήλη Στραβόλαιμου)
• Ήχου (Βάλλια Τσέρου)
• Οπτικών εφέ (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Σκηνοθεσίας (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Μακιγιάζ (Μαριλένα Παπαβασιλείου)
• Κομμώσεις (Κωνσταντίνος Σαββάκης)

5 Βραβεία στο Λας Βέγκας (Vegas Movie award):

• Παραγωγού (Κωνσταντίνος Γουργιώτης)
• Καλύτερου Ηθοποιού (Κωστής Σαββιδάκης)
• Καλύτερης Ηθοποιού (Έλενα Θωμοπούλου)
• Β’ Ανδρικού ρόλου (Τέο Θεοδωρίδης)
• Σκηνοθεσίας (Γιάννης Στραβόλαιμος)

2 Βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ στο Παρίσι:

• Μοντάζ (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Οπτικών εφέ (Γιάννης Στραβόλαιμος)

2 Βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ του Τορόντο:

• Καλύτερης Ταινίας
• Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας

6 Βραβεία Hollywood Gold Awards:

• Παραγωγής (Κωνσταντίνος Γουργιώτης)
• Σκηνοθεσίας (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Σεναρίου (Γιάννης Στραβόλαιμος)
• Κουστουμιών (Ζήλη Στραβόλαιμου)
• Κομμώσεις (Κωνσταντίνος Σαββάκης)
• Μακιγιάζ (Έλενα Βρανά)

3 Βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ Μόσχας:

• Καλύτερης Ταινίας
• Καλύτερου Ηθοποιού (Κωστής Σαββιδάκης)
• Οπτικών Εφέ (Γιάννης Στραβόλαιμος)

Βραβείο Καλύτερης Δραματικής Ταινίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Αγίας Πετρούπολης στη Ρωσία.

Βραβείο Καλύτερης Δραματικής Ταινίας στο Διεθνές Φεστιβάλ της Ρώμης.

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Διεθνές Φεστιβάλ της Λισαβόνας.

Βραβείο Καλύτερης σκηνοθεσίας (Γιάννης Στραβόλαιμος) στο Sochi της Ρωσίας.

Τιμητικό Βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών.

Τιμητική Διάκριση στο Διεθνές Φεστιβάλ Βερολίνου.

Βραβείο συνολικής καλύτερης ηθοποιίας από το Διεθνές Φεστιβάλ του Βανκούβερ.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

«Το δείπνο του βοσκού» είναι μια ευχάριστη έκπληξη για το σύγχρονο ελληνικό σινεμά. Αποτελεί κάτι ξεχωριστό ως προς τη θεματολογία που μας έχει συνηθίσει ο ελληνικός κινηματογράφος τις τελευταίες δεκαετίες. Κι εκεί που λέγαμε ότι το εγχώριο σινεμά άρχισε να ζέχνει και να ξεφτίζει, μετά από τις πάμπολλες απογοητεύσεις, να που τελικά διαψευστήκαμε παταγωδώς! Διαψευστήκαμε και χαιρόμαστε γι’ αυτό!!

Σε μια εποχή πνευματικής σύγχυσης, αβεβαιότητας και κοινωνικού αναβρασμού, όπου κόσμος αναζητά την αλήθεια μακριά από την αλήθεια, η ταινία αυτή λειτουργεί ως βάλσαμο για κάποιον που ελπίζει στο Θεό, για κάποιον που έχει «δυνατή τη πίστει», αλλά και για αυτόν που δεν την έχει. Δείχνει το δρόμο! Τον ίσιο δρόμο που θα μας οδηγήσει στη λύτρωση και εν τέλει στον ίδιο τον Θεό. Δεν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας, αλλά αληθινά γεγονότα, που βασίστηκαν σε διηγήσεις μοναχών, οι οποίοι τα έζησαν από κοντά και μεταφέρονται στο πανί με τον πιο συναρπαστικό τρόπο.

Ας ξεκινήσουμε από τους ηθοποιούς και τις ερμηνείες τους: Όλοι τους είναι διαλεγμένοι κατά το δοκούν, ερμηνεύουν εξαιρετικά τους ρόλους τους, δίνοντας την εντύπωση ότι αυτοί είναι οι πραγματικοί ήρωες της ιστορίας μας. Η μοναδική ίσως εξαίρεση είναι η πρώτη σκηνή της ταινίας με τον διάλογο στο παγκάκι. Αυτός ο διάλογος μου φάνηκε λιγάκι ρηχός και μιας και βρισκόμασταν ακόμη στην αρχή της ταινίας, δεν σας κρύβω ότι ψιλοαπογοητεύτηκα. Φοβήθηκα ότι και η υπόλοιπη ταινία θα κυμαίνονταν στο ίδιο ρηχό ύφος, κάτι που ευτυχώς δεν συνέβη! Αυτή η σκηνή στο παγκάκι είναι η εισαγωγή και ο επίλογος της ταινίας. Όταν ξεκίνησε η διήγηση, αμέσως αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον μου και πολύ σύντομα ξέχασα την προηγούμενη σκηνή. Το ενδιαφέρον μου όχι μόνο διατηρήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, αλλά κορυφώνονταν συχνά.

Ο πρωταγωνιστής του έργου, ο Κωστής Σαββιδάκης (ο οποίος έγινε ιδιαίτερα αναγνωρίσιμος από την τηλεοπτική σειρά «Άγριες μέλισσες») είναι μια συμπαθητική μορφή ενός καλοκάγαθου φτωχού ανθρώπου, που είχε διακαή πόθο να γνωρίσει τον Θεό, χωρίς να γνωρίζει τίποτα γι’ Αυτόν. Και μόνο ο τρόπος που μιλάει, σε κερδίζει! Έχει μια φυσικότητα στην ερμηνεία του, που δεν νομίζω άλλος ηθοποιός να είχε ανταπεξέλθει τόσο πειστικά! Η σύζυγός του, η Λυσσάνδρα Αναστασοπούλου μπορεί να είναι πανέμορφη και ταλαντούχα ηθοποιός, μπορεί να ερμηνεύει εξίσου καταπληκτικά με τον Σαββιδάκη, μπορεί να είναι προικισμένη με χίλια δυο καλά, ωστόσο για αυτό τον ρόλο θα προτιμούσα μια ηθοποιό μεγαλύτερης ηλικίας. Διότι η διαφορά ηλικίας ανάμεσα στο ζευγάρι είναι χτυπητή. Περισσότερο μοιάζουν ως πατέρας και κόρη, παρά ως ανδρόγυνο. Ακόμα κι έτσι όμως, βλέπεις ένα ζευγάρι αγαπημένο, με αλληλοσεβασμό να στηρίζει ο ένας τον άλλον και να συμπαραστέκονται μεταξύ τους με περισσή αγάπη. Δεν ξέρω, μπορεί να κάνω λάθος! Παρά τη διαφορά ηλικίας, έχουν καταπληκτική χημεία!

Πάμε να πούμε τώρα και για τον ρόλο του Ιησού Χριστού: Διαβάζοντας παλαιότερες αναρτήσεις και άρθρα, βλέπουμε ότι ο ρόλος αυτός προορίζονταν αρχικά για τον Αποστόλη Τότσικα. Η συνεργασία όμως πρέπει να ναυάγησε για άγνωστους λόγους. Παρόλα αυτά, ο Τέο Θεοδωρίδης αποδείχτηκε ότι είναι η ιδανική επιλογή για το ρόλο του Θεανθρώπου και μάλιστα σε βαθμό ανατριχιαστικό! Η στιγμή που ο Εσταυρωμένος κουνάει το κεφάλι του, κατεβαίνει από τον Σταυρό και περπατάει προς το μέρος του βοσκού, ήταν κάτι που με συγκλόνισε! Έχω δει εκατοντάδες χιλιάδες ταινίες μέχρι τώρα, αλλά αυτό το συναίσθημα ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Κάτι που θα το θυμάμαι για όλη μου τη ζωή! Δεν υπερβάλλω καθόλου! Ο Τέο Θεοδωρίδης λοιπόν ταυτίστηκε και απέδωσε σημαντικά σε αυτόν τον ρόλο. Όχι μόνο η σκηνή που κατέβηκε από τον Σταυρό, αλλά και όταν άρχισε να μιλάει και να συμμετέχει και Αυτός στο δείπνο του βοσκού.

Όσον αφορά τους υπόλοιπους ηθοποιούς, τα λόγια είναι περιττά! Ακόμα και οι δεύτεροι ρόλοι τοποθετούν ο κάθε ένας το λιθαράκι του με έντεχνο τρόπο, ώστε να συμπληρωθεί όλο το μοτίβο της ταινίας. Δεν μπορώ να αναφερθώ στον κάθε ένα ρόλο ξεχωριστά γιατί θα γράφω για ώρες. Θα πω όμως ότι όλα βαίνουν καλώς!

Το σενάριο είναι άλλο ένα σημαντικό ατού της ταινίας. Είναι ο άξονας, όπως συνηθίζεται να λέγεται για την ταινία, αφού πάνω σε αυτό τον άξονα στηρίζονται όλα. Κι εφόσον τα «θεμέλια» είναι γερά, επομένως και το οικοδόμημα θα είναι ανθεκτικό. Πέρα από κάποιες ατασθαλίες του σεναρίου, οι καλές ερμηνείες έρχονται να τις εξαλείψουν με αποτέλεσμα αυτές οι ατασθαλίες να μην φαίνονται και τόσο πολύ. Ένα σημαντικό σεναριακό λάθος είναι το εξής: Πως γίνεται πριν από 30 χρόνια (δηλαδή αρχές του ’90), ο Άγιος Παΐσιος να έχει ήδη ανακηρυχθεί Άγιος; Τότε ζούσε ακόμα! Εκτός βέβαια αν ο διάλογος στο παγκάκι διαδραματίζεται στο μελλοντικό έτος 2050! Αν είναι έτσι, τότε πάω πάσο! Προφανώς ο σεναριογράφος (και σκηνοθέτης) ήθελε να τοποθετήσει την ιστορία σε διαφορετικό χρόνο και τόπο. Μπορεί και όχι!

Ένα άλλο πράγμα που θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη μας είναι η φωτογραφία. Τα καταπράσινα τοπία, δεν ξέρουμε αν τραβήχτηκαν σε αληθινές τοποθεσίες ή σε στούντιο, έχουν όμως την δυνατότητα να μας μεταφέρουν σε ένα σκηνικό άλλοτε βουκολικό και άλλοτε παραμυθένιο. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, η εικόνα είναι εντυπωσιακή. Βλέπουμε για παράδειγμα στο απομονωμένο χωριό που ζουν οι πρωταγωνιστές, κάμπους, πεδιάδες και βουνά. Βλέπουμε βοσκοτόπια και έχουμε την εντύπωση ότι κάπου εκεί στην ελληνική ύπαιθρο ο χρόνος σταμάτησε να κυλά. Το ίδιο ακριβώς βλέπουμε και στο μοναστήρι που φτάνει ο ήρωάς μας. Γραφικά τοπία που με τον κατάλληλο φωτισμό, νομίζεις ότι βγήκαν από κάποιο παραμύθι. Η φωτογραφία! Αυτό είναι που δίνει στο έργο αυτή την πανέμορφη αισθητική!

Άλλα θετικά χαρακτηριστικά είναι τα οπτικά εφέ (τα οποία επιτελείται ο ίδιος ο σκηνοθέτης) και η μουσική επένδυση. Ως προς τα εφέ, έχω να πω πως και πάλι ο θεατής μένει άναυδος, διότι έχουμε την λανθασμένη εντύπωση ότι παρακολουθούμε μια εμπορική χολιγουντιανή ταινία φαντασίας, κάτι το οποίο δεν υφίσταται. Η ταινία παραμένει εντυπωσιακή και χωρίς τα χολιγουντιανά πρότυπα. Όταν όμως αυτό συνδυάζεται με την υπέροχη μουσική του Τάσου Ηλιόπουλου, τότε το αποτέλεσμα απογειώνεται. Να φανταστείτε πως όταν τελείωσε η προβολή της ταινίας, εγώ έκατσα να δω και τους τίτλους τέλους μόνο και μόνο για να ακούσω τη μουσική.

Δεν ήθελα να τελειώσει ποτέ αυτή η ταινία! Είναι μια δημιουργία που σου αφήνει ανάμεικτα συναισθήματα, περνάει πνευματικά μηνύματα, τονώνει την πίστη και ταυτόχρονα ψυχαγωγεί. Χαίρομαι που υπάρχει και στη χώρα μας αυτός ο ποιοτικός θρησκευτικός κινηματογράφος και ελπίζω να συνεχιστεί γιατί πραγματικά αξίζει. Ανάλογο χριστιανικό κινηματογράφο είδαμε στη Ρωσία με το περίφημο Ostrov. «Το δείπνο του βοσκού» όμως είναι κάτι που σχεδόν αγγίζει την τελειότητα! Ελπίζω μελλοντικά στη χώρα μας να γυρίζονται όλο και πιο συχνά διδακτικές πνευματικές ταινίες όπως αυτή, γιατί ο κόσμος το έχει πραγματικά ανάγκη!

Βαθμολογία: 4,5/5

Χρήστος Καλκάνης