99 σπίτια – 99 Homes (2015)

Σύνοψη

Ο Ντένις Κας είναι ένας απελπισμένος εργάτης μιας κατασκευαστικής εταιρείας, ο οποίος χάνει με έξωση το σπίτι του. Για να κερδίσει το σπίτι του για αυτόν και την οικογένεια του, υποκύπτει σε έναν εκβιασμό, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει να εργαστεί για έναν διεφθαρμένο μεσίτη, τον Ρικ Κάρβερ, του οποίου η δράση τυχαίνει να ευθύνεται και για τον δικό του Γολγοθά.

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Η ταινία ήταν υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα Β’ Ανδρικού Ρόλου (Michael Shannon).

2 Βραβεία στο Φεστιβάλ Βενετίας:

• Τιμητικό Βραβείο
• Καλύτερης Ταινίας

Επίσης, η ταινία ήταν υποψήφια και για Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Μια συνταρακτική ιστορία που αποτελεί κομμάτι της αμερικανικής κοινωνικής πραγματικότητας βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας ταινίας του Ραμίν Μπαχρανι, που παίχτηκε στο περυσινό φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης όπου ο Αμερικανός δημιουργός είχε δώσει και ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον masterclass.

Ο Ντένις βρίσκεται μπροστά σε μια απο τις δυσκολότερες και πιο δυσάρεστες στιγμές της ζωής του όταν η τράπεζα στην οποία χρωστάει του κάνει έξωση πετώντας αυτόν, την μητέρα του και το γιό του στο δρόμο. Προκειμένου να επιβιώσει θα αναγκαστεί να εργαστεί για τον κυνικό και απάνθρωπα υλιστή μεσίτη που είδε στην πόρτα του τη μέρα της κατάσχεσης, και να συγκρουστεί με την ηθική του και το βάρος των πράξεων του.

Ο Μπαχράνι μεταφέρει στην οθόνη εικόνες που έχουν αποτυπωθεί με τον πλέον επώδυνο τρόπο στο συνειδητό εκατομμυρίων αμερικανών, «μουτζουρώνοντας» ανεπανόρθωτα το αμερικανικό όνειρο. Οι κατασχέσεις σπιτιών, κυρίως όσον αφορά τη μικροαστική και κομμάτια της μεσοαστικής τάξης αποτελεί μια θλιβερη και συνάμμα εξοργιστική πραγματικότητα που έρχεται να τους θυμίσει, έστω και αργά, τη βαρβαρότητα του νεοφιλελεύθερου δόγματος. 

Ωστόσο ο Μπαχράνι, πέρα απο μια ταινία με πολιτικό πρόσημο, κάνει μια ταινία ανθρώπινη και βαθύτατα τροματική. Καταγράφει με ρεαλισμό και ένταση σκηνές κατασχέσεων, φέρνοντας την κάμερα σε μεσαία απόσταση και αφήνοντας εμάς να κρίνουμε όσα βλέπουμε να διαδραματίζονται στην οθόνη. Αποφεύγει μαεστρικά τη ροπή προς τον διδακτισμό και  την εύκολη κοινωνική καταγγελία, επιδεικνύοντας την απαραίτητη ωριμότητα και ψυχραιμία που είναι απαραίτητη προκειμένου να αναδειχθεί κινηματογραφικά μια τέτοια ιστορία. Παραλληλα, ποτίζει λίγες -αλλά εξαιρετικές- σκηνές με διακριτικές ποιητικές σκηνοθετικές πινελιές, που μιλάνε για τους χαρακτήρες λέγοντας πολλά περισσότερα απο όσα θα μπορούσε να πεί ο οποιοσδήποτε διάλογος, μαρτυρωντας το εικονοκλαστικό ταμπεραμέντο του δημιουργού, το οποίο δεν επιδεικνύει αυτάρκεσκα , αλλά το χρησιμοποιεί  με άψογη εικονομία και μετρημένη λιτότητα.

Αφηγηματικά-αλλά και αισθητικά- παραμένει εύστοχα λιτός. Κρατάει μόνο τα απολύτως απαραίτητα, αποφεύγοντας τη φλυαρία, και σκιαγραφώντας με ακρίβεια και πληρότητα τους χαρακτήρες του, απο τον απελπισμένο Ντένις ( ένας πολύ καλός Andrew Garfield) μέχρι τον κυνικό, αμοραλιστή μεσίτη του (με συνέπεια εξαιρετικού) Michael Shannon, ενός πολυδιάστατου villain, που θα μπορούσε και να ενσαρκώνει ( και ίσως και να το κάνει) ένα κοινωνικοπολιτικό κατεστημένο που στο όνομα του κέρδους καταστρέφει χωρίς δεύτερη σκέψη εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. 

Δυστυχώς υπάρχουν και στιγμές που ο Μπαχράνι, ανάμεσα στην ειλικρινή και ηλεκτρισμένη καταγραφή που επιχειρεί, παραδίδεται σε συναισθηματικούς εκβιασμούς που φαίνονται ακόμα πιο επιτηδευμένοι και άκαιροι,  συγκρινόμενοι με στιγμές δυνατών συναισθηματικών εκρήξεων τις οποίες χειρίζεται με την ωριμότητα και  έναν σεβασμό στους χαρακτήρες, όπως δηλαδή τους αξίζει. Σκηνές που πραγματικά μοιάζουν αχρείαστες, όταν η ίδια η πραγματικότητα που βρίσκεται πίσω απο την ιστορία του Μπαχράνι και που καταγράφεται εδώ ως fiction, κρύβει μια ποταμιαία δύναμη, συγκλονιστικό ανθρώπινο δράμα και πραγματικό, ανόθευτο τρόμο.

Όπως και να έχει, το «99 Homes» παρότι ακολουθεί -ίσως παραπάνω απο όσο θα έπρεπε- πιστά τη φόρμα ενός τυπικού αμερικανικού δράματος, ξεχωρίζει εύκολα, αν μή τι άλλο γιατί όσα έχει να αφηγηθεί είναι τρομακτικά γνώριμα σε μεγάλα κομμάτια της αμερικανικής κοινωνίας, και καθόλα επίκαιρα. Υπάρχει τέτοια δύναμη και ένταση στην ιστορία του, που μπορείς να του συγχωρήσεις την, όχι αδύναμη αλλά σίγουρα στερεοτυπική ενίοτε δραματουργία. Καθώς ολοκληρώνει ένα πλήρες, παρά τα ψεγάδια του, δράμα, φέρνοντας τον ήρωα του αντιμέτωπο με τις επιλογές και το ηθικό βάρος που επωμίζεται, αναγκάζοντας μια ολόκληρη κοινωνία να κοιταχτεί στον καθρέφτη και να επιλέξει πλευρά. Διότι παρότι δράμα, το «99 Homes» διαθέτει ένα χαρακτηριστικό που το κάνει τρομακτικότερο απο καθε ταινία τρόμου: Όσα βλέπουμε μπορούν πραγματικά να συμβούν στον καθένα. Και συμβαίνουν. Καθημερινά. In the land of the free and the home of the brave.

Βαθμολογία: 3.5/5

Καντόγλου Κωνσταντίνος