Αβέβαιος θρίαμβος – Incerta Gloria (2017)

Σύνοψη

Ισπανία, 1937. Ο Λουίς είναι ένας στρατιώτης που δεν πιστεύει στον πόλεμο που υπηρετεί. Ενώ βρίσκεται σταθμευμένος με το στράτευμά του σε ανενεργή θέση, ερωτεύεται παράφορα την Καρλάνα, μια μοιραία γυναίκα που διψά για εξουσία. Η Καρλάνα τον ξεγελά και ποδοπατά την αυτοπεποίθηση του Λουίς, παρασέρνοντάς τον σε ένα σπιράλ πάθους, προδοσίας και ταπείνωσης που θα έχει καταστροφικές συνέπειες για όλους.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Καταλανού Joan Sales i Vallès που επανεκδόθηκε επεκτεινόμενη πολλάκις από το 1956 ως το 1971, το νέο φιλμ του Agustí Villaronga που έχει απολαύσει μια καλή φήμη από το ντεμπούτο του κιόλας με το διαβόητο “Tras el Cristal” είναι μια αποτυχία σε πολλαπλά επίπεδα παρά τη διαφαινόμενη φιλοδοξία του. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της δουλειάς αυτής είναι η πλοκή, με αποσπασματικά γεγονότα που δεν κολλάνε μεταξύ τους και άφθονη δόση υπερβολής στη γραφή, στο βαθμό που το σύνολο θυμίζει από την αρχή μέχρι το τέλος μια σαπουνόπερα. Πολύ ρομάντζο, πολλές προδοσίες, ερωτικά τρίγωνα και τετράγωνα, ανατροπές, θάνατοι και ηθικά διλήμματα που ενδεχομένως να κρατούσαν μια ζεστή παρέα στις μικρές οθόνες ηλικιωμένων στη μεγάλη οθόνη δεν μπορούν παρά να φανούν στοιχεία ψεύτικα, αναληθοφανή και φθηνιάρικα, παρά το καλό επίπεδο της παραγωγής που μπορεί να είναι από τα μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού θετικά πράγματα που υπάρχουν στο “Incerta Glòria”. Όσο όμως κι αν η επαγγελματική κινηματογράφηση αναβαθμίζει το οπτικό κομμάτι, άλλο τόσο δεν μπορεί να κρυφτεί η στην πραγματικότητα αφόρητα τηλεοπτική αντίληψη κι αισθητική που διατρέχει τη σκηνοθεσία. Η μόνη που φαίνεται διατεθειμένη να προσπαθεί λίγο να σώσει τα προσχήματα ακόμη και με έναν γκροτέσκο σε σεναριακή σύλληψη χαρακτήρα είναι η Nuria Prims που κρατάει σχετικά χαμηλά τα ντεσιμπέλ με την εξαίρεση κάποιων ξεσπασμάτων. Οι υπόλοιποι της βασικής τετράδας πρωταγωνιστών είναι μάλλον αδιάφοροι όταν δεν αποπειρώνται να δείξουν πως πάνε για την επίδειξη του μέγιστου των (περιορισμένων) δυνατοτήτων τους στις «μεγάλες» δραματικές σκηνές.

Το πιο ασυγχώρητο όμως που μπορεί κανείς να προσάψει στο φιλμ αυτό είναι η παραχάραξη της ιστορίας που αποπειράται μέσω της επιλεκτικής σιωπής του για τις αθλιότητες της εθνικιστικής φραξιάς κατά τον ισπανικό εμφύλιο, προβάλλοντας αποκλειστικά και μόνο την πλευρά των δημοκρατών ως αυτή που διέπραττε κατ’ εξοχήν τα εγκλήματα πολέμου κατά τη σκοτεινή αυτή περίοδο για την ιστορία της χώρας. Σαν να μην έφτανε αυτό, τα περίεργα μηνύματα συνεχίζονται με μια βασική ηρωίδα να ασπάζεται τον καθολικισμό παρά τις αναρχικές της πεποιθήσεις, μια κίνηση που μας παρουσιάζεται σαν πεφωτισμένη και ορθή, με αποκορύφωμα αυτής της φιέστας συντηρητισμού να βρίσκεται σε μια σκηνή θρησκευτικού γλεντιού όπου παρευρίσκονται όλοι οι «καλοί» πολίτες κατά τη νοοτροπία του σύμπαντος της ταινίας. Με αποδεδειγμένα ιστορικά στοιχεία να έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι ο Λευκός Τρόμος (που στοχοποίησε και μέλη του κλήρου, δεν ήταν αποκλειστικότητα της άλλης πλευράς όπως παραπληροφορεί το έργο) κατά τα χρόνια του πολέμου είχε περισσότερα θύματα από ότι ο αντίστοιχος Κόκκινος, είναι τουλάχιστον ύποπτη αυτή η διάθεση ιστορικού ρεβιζιονισμού που χαρακτηρίζει το πόνημα του Vilaronga, αλλά όχι απρόσμενη, καθώς πάντοτε υπάρχει προθυμία από ολόκληρες ιδεολογικές παρατάξεις ακόμη και για τον πιο εξωφρενικό αναθεωρητισμό.

Στην τελική δεν υπάρχει κάτι εδώ που να κάνει τη θετική διαφορά. Ήρωες χάρτινοι, χωρίς βάθος, με περίεργες και κακογραμμένες αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους, μια ιστορία μελοδραματική και τραβηγμένη από τα μαλλιά που θα μπορούσε κάλλιστα να υπογράψει εγχώρια ένας συγγραφέας του διαμετρήματος του αείμνηστου Φώσκολου από ένα σκηνοθετικό όνομα που πάλαι ποτέ δημιουργίες του κοσμούσαν τα διαγωνιστικά προγράμματα των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών κινηματογραφικών φεστιβάλ και μια περίεργη, αντικλιμακτική τελική σκηνή που δεν οδηγεί πουθενά και κλείνει άδοξα το σύνολο. Αν πιστέψει κανείς τις φήμες, τότε το πρωτογενές υλικό ήταν υψηλής ποιότητας, αλλά κάτι τέτοιο δε φαίνεται εδώ, και είναι μάλιστα απορίας άξιο πως κάτι που έχει φαινομενικά λογοτεχνική αξία εδώ ευτελίζεται σε ένα πολεμικό βίπερ νόρα χαμηλού επιπέδου. Προς αποφυγή.

Βαθμολογία: 1/5

Πάρις Μνηματίδης